مشکلات گفتاری کودکان، ارزیابی تشخیص و درمان

اختلالات گفتاری انواعی از اختلالات ارتباطی هستند که افراد دارای این اختلال در تلفظ صحیح و منظم کلمات و ایجاد گفتاری روان و قابل فهم با مشکل مواجه است. اختلالات گفتار و زبان شامل تاخیر در گفتار و زبان، اختلالات روانی گفتار، اختلالات صوت، اختلالات زبانی، اختلالات تشدیدی و اختلالات بلع است. افراد دارای اختلال گفتار و زبان معمولا دارای مشکلاتی مانند ناشنوایی، عقب ماندگی ذهنی و فلج مغزی هستند و دیرتر از حد طبیعی شروع به صحبت می کنند و گفتار و زبان آن ها در حد سن خودشان نیست.

گفتار درمانی، ارزیابی تشخیص و درمان مشکلات گفتاری است که به گفتار و زبان می پردازد. اختلالات گفتاری در چند گروه قرار می گیرند که اختلالات رشدی گفتار و زبان اختلالاتی است که با تولد کودک آغاز می شود. نوع دیگر اختلالات، اختلالات اکتسابی گفتار و زبان است که در ابتدای امر مشکلی وجود ندارد و بعد از کامل‌شدن گفتار، وجود یک مشکل و مسئله باعث ایجاد مشکل گفتاری می شود. اختلال در صوت نیز برای کسانی اتفاق می افتد که مشکلاتی در تارهای صوتی و حنجره داشته و در واقع اختلال صدا پیدا می کنند.

این اختلال در تشدید صدا و حنجره به وجود می آید و بر این اساس در حفره های شدیدی که وارد دهان و بینی می شود مشکل ایجاد می شود. این گروه از اشخاص معمولا تو دماغی صحبت می کنند و با شکاف لب و کام متولد می شوند و بررسی این امر نیز در حوزه فعالیت گفتار درمانگران قرار می گیرد.

اختلال در بلع نیز وجود دارد که این اختلال از مواردی است که اطلاعات کمتری در حیطه گفتار درمانی در این زمینه وجود دارد، البته موضوع بلع هم هم دارای سه مرحله بوده و فاز اول آن فاز دهانی بوده که در حیطه آسیب شناسان گفتار و درمان است.

افرادی که با مشکل لکنت زبان و پریده گویی روبه رو هستند در گروه اختلالات روانی گفتار قرار می گیرند و زمانی که در روند طبیعی گفتار به واسطه تکرار صداها، هجاها، کشیده گویی طولانی، وقفه های غیر طبیعی و ناگهانی اتفاق افتد، لکنت زبان ایجاد می شود.

مردم اختلالات روانی گفتار را به عنوان لکنت می شناسند و این بخش اختلال در خواندن و نوشتن نشان داده می شود و کودکانی که با هوشِ طبیعی به مدرسه می روند مشکلات خاصی در خواندن، نوشتن، ریاضیات و املا نویسی دارند و این امر به مسایل زبانی وابسته است و بهبود آن در زمینه فعالیت های گفتار درمانگران قرار می گیرد.

در اختلالات رشدی اولین هشدارها زمانی است که آواهای کودک آغاز می شود و صدا سازی ها گسترش پیدا می کند، در چندماهگی این صدا سازی ها بیشتر می شود و معمولا در یک سالگی اولین کلمات کودک آغاز شده و به تدریج این کلمات افزایش پیدا می کند. در یک و نیم سالگی واژه های دو کلمه ای کودک آغاز شده و انتظار می رود که این روند به صورت طبیعی ادامه یافته و پیش برود.

عواملی مانند عقب ماندگی ذهنی، کم شنوایی و بیماری ها و برخی سندروم ها مانع این رشد طبیعی شده و در فرایند رشد مشکلاتی را ایجاده کرده و مانع پیشروی این روند در آینده می شوند. چنانچه خانواده ای متوجه شود که کودک هفت ماهه آوایی ندارد و یا فرزند یک ساله آنها هنوز کلامی صحبت نمی کند، می توان به کم شنوایی، عقب ماندکی ذهنی کودک مشکوک شد. همیشه این اختلال گفتار وابسته به یک ریشه است که یافتن این نکته حایز اهمیت است و در این شرایط به خانواده ها پیشنهاد می شود که با دیدن اولین هشدارهای تاخیر در رشد زبان و گفتار بلافاصله به گفتار درمانی مراجعه کنند.

بسیاری از اختلالات گفتار و زبان زمینه های ارثی دارند اما نمی توان به طور قطعی گفت که وقتی فردی لکنت زبان دارد فرزند او نیز در آینده دچار این مشکل می شود، در واقع وراثت در بروز اختلالات گفتاری و زبانی موثر است ولی عامل تعیین کننده نیست اما در صورت وجود اختلالات گفتاری و زبانی در خانواده ها، بهتر است سایر اعضای خانواده نیز به کارشناسان گفتار درمانی مراجعه کنند تا با بهبود وضعیت خود از بروز نگرانی های خانواده جلوگیری کنند.