بیماری اوریون در کودکان، منجر به ناباروری در بزرگسالی می شود؟

اوریون بیماری است که بیشتر در کودکان بروز می کند و بزرگسالان کمتر مبتلا می شوند. این بیماری شاید بیماری ساده به نظر برسد ولی اگر بدرستی درمان نشود می تواند در بزرگسالی باعث ناباروری مردان و زنان شود.

دکتر اصغر عزیزی، متخصص گوش و حلق و بینی، هر آنچه را که باید درباره اوریون بدانید، به شما می‌گوید.

ویروسی در کمین

بدن کودکان به نسبت بزرگسالان، در مقابل ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها ضعیف است و هر فردی در زمان کودکی، می‌تواند به انواع و اقسام بیماری‌ها مبتلا شود.

اوریون یا «مامپ» یک بیماری ویروسی است که در اثر ابتلا به آن، غدد بزاقی بناگوشی بیش از قسمت‌های دیگر بدن درگیر خواهند شد. این بیماری بیشتر در کودکان دو تا ۱۲ سال دیده می‌شود و هر چه سن فرد بیشتر شود، احتمال ابتلا به آن نیز کمتر خواهد شد. ابتلا به اوریون، وابسته به فصل نیست و حتی در تابستان نیز افراد به آن مبتلا می‌شوند. از آنجا که عامل ابتلا به این بیماری ویروس است، می‌تواند براحتی در فضا منتشر شود. این ویروس براحتی می‌تواند از فاصله حدود شش متر هم بیماری را منتقل کند، اما عواملی چون دست دادن، روبوسی و به طور کلی تنفس فرد مبتلا، راحت‌تر می‌توانند زمینه ابتلا به بیماری را فراهم کنند. فردی که به اوریون مبتلا می‌شود، دو هفته قبل از بروز علائم بیماری و دو هفته بعد از بهبود، ناقل این بیماری است.

چه اتفاقی می‌افتد؟

زمانی که فرد به اوریون مبتلا می‌شود، غدد بزاقی بناگوشی بیشتر تحت تاثیر این بیماری قرار می‌گیرند و نمی‌توانند عملکرد خوبی داشته باشند. این بیماری می‌تواند باعث التهاب و ورم در زیر لاله گوش شود که این التهاب و ورم، با درد همراه است. علاوه بر این، اوریون می‌تواند باعث تب، گردن‌درد، کسالت و بی‌حالی شود، ضمن این‌که در اثر ابتلا به این بیماری، بی‌اشتهایی نیز وجود خواهد داشت. زمانی که والدین با چنین علائمی مواجه شوند، باید فرزند خود را سریعا نزد پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ببرند. پزشک با معاینه و بررسی ترشحات غده بزاقی، مشاهده التهاب و گرفتن شرح حال، متوجه ابتلای کودک به اوریون می‌شود.

ناباروری در اثر بیماری

یکی دیگر از عوارض مهم ابتلا به اوریون، ناباروری است، ویروس اوریون روی بیضه‌‌های‌ پسران و تخمدان‌های دختران، تاثیر سوءمی‌گذارد و این احتمال وجود دارد که سلول‌های تولید مثل، در اثر ابتلا به اوریون از بین بروند و فرد در بزرگسالی نابارور شود. گاهی کودک به اوریون مبتلا می‌شود ولی والدین متوجه ابتلای او نمی‌شوند و بیماری به صورت خود به خود بهبود پیدا می‌کند، بعدها در بزرگسالی فرد ممکن است دچار ناباروری شود و دلیل آن را دقیقا نداند. در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا، کودکان را باید دو بار در سال برای معاینه نزد پزشک متخصص گوش و حلق و بینی ببرند تا در صورت ابتلا به بیماری‌های مختلف بویژه اوریون، بتوان درمان‌های لازم را برای کودک در نظر گرفت ولی متاسفانه در کشور ما بیشتر والدین، کودک را در شرایط بدحال نزد پزشک می‌برند که این مساله گاهی می‌تواند مشکلات جبران‌ناپذیری را در پی داشته باشد. 

واکسن را فراموش نکنید

از آنجا که عوارض ابتلا به اوریون جدی است و ممکن است فرد به این بیماری مبتلا شود و والدین او متوجه این مساله نشوند، بهترین کار برای عدم ابتلا به این بیماری، تزریق واکسن است. واکسن اوریون، هیچ مشکلی برای بدن ایجاد نمی‌کند، چون ویروس ضعیف‌شده است و والدین نباید از این بابت نگرانی داشته باشند. این واکسن بنا بر نظر متخصص اطفال، یک تا دو بار برای کودک تزریق می‌شود و بعد از واکسیناسیون، کودک به اوریون مبتلا نخواهد شد.

نگذارید حرکت کند!

ابتلا به اوریون می‌تواند عوارض بسیار جدی را در پی داشته باشد، به همین دلیل درمان این بیماری را باید بسیار جدی گرفت. داروی خاصی برای درمان این بیماری وجود ندارد و پزشک برای بیمار، مسکن تجویز می‌کند و استراحت مطلق و داشتن یک رژیم غذایی مناسب، در چنین شرایطی ضروری به نظر می‌رسد. والدین باید از دادن هر نوع آنتی‌بیوتیک به کودک بپرهیزند، چون آنتی‌بیوتیک برای درمان بیماری‌هایی که عامل آنها باکتری است کاربرد دارد و در درمان اوریون که یک بیماری ویروسی است، هیچ تاثیری ندارد. هر فردی که به این بیماری مبتلا می‌شود، باید تا بهبود کامل در خانه بستری باشد و والدین باید مانع تحرک غیرضروری کودک یا نوجوان خود شوند، چون هر چه تحرک بیشتر شود به همان نسبت احتمال بروز عوارض بیماری نیز بیشتر خواهد شد. یکی از عوارضی که می‌تواند در اثر ابتلا به اوریون ایجاد شود، ناشنوایی یکطرفه است، به شکلی که در سمت درگیر، عصب شنوایی از کار می‌افتد. متاسفانه این ناشنوایی قابل درمان و بازگشت نیست و فرد به‌صورت دائم ناشنوا خواهد شد. علاوه بر این، لوز‌المعده (پانکراس) نیز می‌تواند تحت تاثیر بیماری اوریون قرار بگیرد که این مساله، باعث توقف ترشح انسولین می‌شود و دیابت را به دنبال دارد.

همچنین اختلال در عملکرد لوز‌‌المعده، نفخ شدید و شکم‌درد حاد را در برخی از مبتلایان به‌وجود می‌آورد. احتمال جمع شدن مایع و عفونت نیز وجود دارد، ولی این مساله بندرت اتفاق می‌افتد.

گوش پاک‌کن‌ها را دور بریزید

چیزی که در بین مردم به عنوان گوش پاک‌کن شناخته می‌شود، در واقع گوش‌پاک‌کن نیست. این وسیله، تنها برای مالیدن پماد بر ضایعات کاربرد دارد. در بسیاری از کشورها روی بسته‌بندی این وسیله‌های نوک‌پنبه‌ای (در اصطلاح نادرست گوش‌پاک کن) زده شده که آن را داخل گوش خود نکنید.

بسیاری از افراد جامعه تصور می‌کنند این وسیله برای خاراندن یا برداشتن جرم یا موم گوش (ترشحات داخل آن) طراحی شده است در حالی‌که انجام چنین کاری می‌تواند مشکلات زیادی را به وجود بیاورد.

این وسیله شاید در ظاهر جرم یا موم گوش را بتواند خارج کند ولی در واقعیت، به قسمت‌های عمقی‌تر گوش و داخل مجرا می‌رود که همین مساله می‌تواند باعث انسداد کامل و گرفتگی مطلق گوش شود.

التهاب مجرای خارجی گوش، ضخیم شدن پوست مجرا، عفونت و خارش مزمن، از دیگر عوارض استفاده از این وسیله است. همچنین ترشحات غلیظ به داخل گوش خواهند رفت و تاثیر قطره‌های گوش را کم می‌کنند. افراد حتی بعد از استحمام یا رفتن به استخر هم نباید با این وسیله گوش خود را خشک کنند و به طور کلی هیچ جسم خارجی را نباید وارد گوش کرد. گذاشتن یک دستمال یا پارچه تمیز روی انگشت کوچک و خم کردن سر، برای گرفتن رطوبت داخل گوش کافی است و گوش خودش خشک خواهد شد.

اگر فردی احساس می‌کند که بعد از حمام یا استخر، آب داخل گوشش باقی می‌ماند و دچار گرفتگی می‌شود، باید بداند که دلیل این مساله، به‌تنهایی آب نیست و جرم در داخل گوش وجود دارد که مانند یک اسفنج عمل می‌کند و آب را در گوش باقی نگه می‌دارد که در چنین شرایطی برای بررسی باید به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کرد.