نحوه تشویق کودکان، راه را اشتباه نروید

مؤثرترین روش تربیتی بچه‌ها، دو اصل تشویق و تنبیه است. با تشویق می‌توان رفتار مثبت کودکان را تقویت کرد و درونی ساخت اما گاهی تشویق‌های غیراصولی یا نادرست باعث می‌شوند نتیجه کافی نگیرید یا حتی نتیجه عکس به دست آورید.

در واقع تشویق نادرست می‌تواند انگیزه درونى اولیه کودک براى انجام کار درست را متزلزل کند و در نتیجه کودک درست رفتاری عکس آنچه انتظارش را داشتید نشان دهد. رایج‌ترین اشتباهات در تشویق کردن کودکان عبارتند از:

تشویق مقایسه ای: 

وقتی سعی می‌کنید با مقایسه کردن کودک عملکرد او را تحسین کرده و برتری او را نسبت به دیگران نشان دهید، کودک را به سمتی سوق می‌دهید که فکر کند همین که از دیگران بهتر رفتار کرده کافی است و دیگر نیاز نیست تلاشش را افزایش دهد. در تشویق با کودک سعی کنید او را با اصولی که برای او وضع کرده اید و مهم‌تر از آن با عملکرد گذشته خودش بسنجید نه عملکرد خواهر و برادر یا دوستانش. به جای آنکه بگویید: «آفرین که نمره تو از بغل دستی ات بیشتر شد»، بگویید: «آفرین از دفعه قبل نمره بهتری گرفتی» یا «واقعاً عالی است که نمره کامل را گرفته ای!»

تشویق دروغین: 

این نوع تشویق خیلی رایج است، گاهی ممکن است شما رفتار درست کودک را تحسین کنید و به او وعده تشویق یا جایزه‌ای بدهید اما هیچ گاه آن را عملی نکنید، مثلاً به او می‌گویید اگر داروهایش را سر وقت بخورد، او را به پارک می‌برید. اما نه می‌گویید که قرار است چه زمانی به پارک بروید و نه این وعده را عملی می‌کنید. وقت نداشتن، فراموش کردن یا نبودن فرصت مناسب دلایل موجهی برای زیر پا گذاشتن وعده‌تان نیست. وقتی به فرزندتان وعده تشویق می‌دهید آن را درست در زمانی که قول داده اید و به همان شکلی که گفته اید عملی کنید تا تشویق تان باعث تقویت رفتار شود.

تشویق کنایه آمیز: 

وقتی شما برای تحسین رفتار درست کودک، رفتار اشتباه پیشین او را گوشزد می‌کنید، تشویق کنایه‌آمیز کرده اید. آفرین که خودت به تنهایی اتاق تو تمیز کردی.» تشویق کنایه‌آمیز باعث خاموشی رفتار درست کودک می‌شود. به جای آنکه بگویید: نمردیم و یه بارم دیدیم خودت اتاق تو مرتب کردی، بگویید: «به به چه اتاق مرتبی!»

تشویق مبالغه آمیز: 

برای تشویق کودک هیچگاه دست به دامان دروغ، مبالغه و اغراق نشوید. نگویید: «تو همیشه بهترین رفتار را داری»، یا «تو تمیزترین و مرتب‌ترین بچه دنیایی»، «تو زیباترین و باهوش‌ترین بچه‌ای هستی که دیده‌ام»… رفتار درست، حسن یا تلاش مفید کودک را تحسین کنید اما هیچ گاه آن را آنقدر بزرگ نکنید که اگر کودک در تلاش بعدی‌اش با شکست مواجه شد، ناامید و سرخورده شود یا اعتماد به نفس خود را از دست بدهد.