صرع در کودکان چیست؟

حمله های تشنج ادواری، که صرع نامیده می شود، حدودا در ۱ کودک از هر ۲۰۰ کودک رخ می دهد. هنگام تشنج، فعالیت مغزی آشفته و نامنظمی حاکم است که موجب تغییر در هوشیاری و گاهی حرکات بدون کنترل دست و پا یا سر یا هر دو می شود. غیر از صرع، علل بسیار دیگری نیز برای تشنج وجود دارد. کودکی که یک بار دچار تشنج شود نباید فرض شود که دچار صرع است.

علت: 

کودکان مبتلا به صرع گاهی دچار ناهنجاری ساختاری در مغز هستند، اما در بیشتر موارد هیچگونه علت آشکاری را نمی توان یافت. در برخی کودکان، ممکن است وقوع حمله از یک عامل تحریک کننده، همچون چراغ چشمک زن ناشی شود. در برخی کودکان نیز حمله ها بدون هیچ عامل تحریک کننده آشکاری رخ می دهد.

علائم بیماری: 

حمله صرع انواع مختلفی دارد. در کودکان، حمله صرع بزرگ از همه شایعتر است؛ بیش از سه چهارم کودکان مبتلا به صرع، دچار این نوع حمله می شوند. نوع بعدی از نظر میزان شیوع در کودکان، حمله صرع کوچک (از خود رفتن) است. ویژگی های عمده این حمله ها به شرح زیر است:

حمله های صرع بزرگ:  

– بدخلقی یا رفتار غیرعادی به مدت چند دقیقه قبل از حمله

– انقباض شدید عضلات که تا ۳۰ ثانیه طول می کشد و در طی آن کودک معمولا بیهوش بر زمین می افتد و تنفس او نامنظم می گردد.

– حرکات تشنج آمیز دست و پا یا صورت که ممکن است از ۲۰ ثانیه تا چند ساعت طول بکشد. کودک ممکن است زبان خود را گاز بگیرد و نیز ممکن است کنترل مثانه یا روده را از دست بدهد.

– پس از توقف تشنج، ممکن است چند دقیقه یا در موارد نادرتر، تا ۱۰ دقیقه بیهوش بماند.

– وقتی که کودک به هوش می آید اغلب احساس گیجی و سردرگمی می کند، ممکن است سردرد داشته باشد، و احتمالا تمایل به خواب خواهد داشت.

حمله های صرع کوچک ( از خود رفتن) : 

– کودک فعالیت های عادی خود را متوقف می کند و ۱۰ تا ۱۵ ثانیه به فضای خالی خیره می شود و به اطراف خود توجه ندارد، اما به زمین نمی افتد.

فعالیت مغز در حین حمله صرع:

این نوار مغزی از فعالیت های الکتریکی مغز در حین حمله صرع کوچک گرفته شده است. این نوع حمله بسیار کوتاه است و نوعا فقط ۱۰ تا ۱۵ ثانیه طول می کشد.

– کودک حمله را به یاد نمی آورد.

شکلی از صرع که شیوع کمتری دارد، و صرع کانونی خوش خیم نامیده می شود، موجب کشیده شدن یک طرف صورت یا یکی از دست و پاها می شود. کودک ممکن است هوشیاری خود را نیز از دست بدهد. در بیشتر موارد، کودک فقط یک نوع از حمله های صرع را دارد. اما برخی کودکان دچار شکل های پیچیده تری از صرع هستند و به دو یا چند نوع مختلف از حمله های آن مبتلا می شوند.

کارهای مقدماتی که می توان انجام داد: 

اگر کودک شما دچار حمله صرع بزرگ شد، او را در وضعیت احیا قرار دهید، و صبر کنید تا به طور کامل به خود آید. در انواع دیگر حمله صرع، کودک را در نقطه آرامی بنشانید، و صبر کنید تا کاملا به خود آید و هوشیار شود. با لحنی آرام و اطمینان بخش با کودک صحبت کنید. سعی نکنید با سیلی زدن یا تکان دادن کودک حمله صرع  را متوقف سازید.

آیا باید به پزشک مراجعه کرد؟ 

اگر کودک قبلا هرگز دچار حمله بزرگ صرع نشده است، فورا با پزشک تماس بگیرید. اگر بیش از ۱۰ دقیقه ناهوشیار ماند، حتی اگر حمله برای بار اول نباشد، آمبولانس خبر کنید یا کودک را به نزدیکترین بیمارستان ببرید. هرچند انواع دیگر حمله صرع به اندازه حمله بزرگ خطرناک نیست، وقت معاینه پزشکی بگیرید. هر یک از مرتبه های بعدی حمله صرع را نیز به پزشک اطلاع دهید.

پزشک چه کاری ممکن است انجام دهد؟ 

پزشک احتمالا از شما می خواهد رفتار کودک و علائم او را قبل از حمله، در حین آن، و بعد از آن شرح دهید. برای شناسایی تحریک کننده های احتمالی، ممکن است از شما سؤال کند که کودک بلافاصله قبل از حمله چه می کرده است. معمولا برای کمک به تعیین نوع صرع، نوار مغزی گرفته می شود. احتمالا اسکن مغز نیز برای تعیین اینکه ناهنجاری ساختاری در مغز وجود دارد یا خیر انجام می شود. گاهی آزمایش خون برای مشخص کردن دیگر علل احتمالی حمله، مثل پایین بودن قند خون صورت می گیرد.

درمان : 

کودکان مبتلا به صرع معمولا نیاز به مصرف منظم داروهای ضد تشنج دارند. داروهای ضد تشنج معمولا تا ۲ الی ۴ سال بعد از آخرین حمله داده می شود و ممکن است پس از آن به تدریج ظرف چند ماه قطع شود. اگر دارو حمله های کودک را مهار نکند، و اسکن مغزی ناهنجاری ساختاری در مغز را نشان دهد، در موارد بسیار نادری امکان عمل جراحی برای رفع مشکل مغزی بررسی می شود. پزشک به شما خواهد گفت که چه احتیاط های احتمالی را شما و کودکتان باید به عمل آورید و از چه فعالیت های احتمالی باید اجتناب کنید.

چشم انداز:

چشم انداز بیماری صرع، بسته به نوع آن متغیر است. بیش از دو سوم کودکان مبتلا به حمله صرع بزرگ که مدت ۲ سال به آن دچار نشده اند، دیگر هیچگاه به آن مبتلا نمی شوند. بیشتر کودکان مبتلا به صرع کانونی خوش خیم کم کم که بزرگ می شوند دیگر به آن مبتلا نمی شوند و بعد از بلوغ نیاز به هیچگونه درمان دارویی ندارند. آینده بیماری برای کودکان مبتلا به حمله صرع کوچک کمتر قابل پیش بینی است. بیشتر کودکان، حتی آنها که بعد از بزرگ شدن کماکان به بیماری دچارند، به معلولیت دیگری مبتلا نمی شوند و می توانند به مدرسه های معمولی بروند و در بیشتر ورزش ها شرکت جویند.