انتخاب مهدکودک مناسب، ویژگیهای تست هوش

تبیان: چند سالی است که یکی از معیارهای مهم برای انتخاب مهد کودک مناسب این شده که از تست‌ها و آزمون‌های هوش استفاده گردد تا بچه ها مورد غربالگری قرار گرفته و آموزش‌هایی که به آنها ارایه می‌گردد متناسب با توانایی‌شان باشد.

در طی چند سال اخیر تعداد کودکان پیش مدرسه ای که والدین آنها کار می کنند و قسمت عمده ای از اوقات روز را دور از پدر و مادر و در مهد کودک می گذرانند، رو به افزایش است.

کیفیت مراقبتی که از کودکان می شود از بسیار خوب تا بسیار ضعیف متغیر است. شواهد نشان داده است که کیفیت مراقبت در رشد اجتماعی و تحصیلی کودکان تاثیرات طولانی مدتی می گذراند. البته کیفیت خوب را بر اساس چند معیار تعریف می کنند:

نسبت کم کودکان به مربیان مهد کودک

فضای وسیع

وسایلی که متناسب با کودکان باشد

مراقبانی که در زمینه رشد اولیه کودک تجربه داشته باشند

دریافت آموزش های مناسب با توانایی و استعداد کودکان و ..

که برای رسیدن به موفقیت در مورد اخیر، چند سالی است که یکی از معیارهای مهم برای انتخاب مهد کودک مناسب این شده که از تستها و آزمونهای هوش استفاده گردد تا بچه ها مورد غربالگری قرار گرفته و آموزشهایی که به آنها ارایه میگردد متناسب با توانایی شان باشد. البته باید به این نکته توجه داشت هر تستی برای این غربالگری مناسب نیست. یعنی صرف اینکه مربیان یک مهد کودک آزمون هوش برگزار می کنند نشان از کیفیت بالای آن مهد کودک نیست چرا که:

تستهای برگزار شده باید دارای اعتبار و روایی باشد.

مربی که که این تستها را برگزار می کند باید توانایی اجرای این تستها را داشته باشد و ترجیحا بهتر است این مربیان دارای تحصیلات و تخصص در یکی از شاخه های روان شناسی باشند.

اجرای نادرست و یا انتخاب نامناسب نوع تست، می تواند منجر به برچسب زنی هایی بر روی کودکان شود. این نوع برچسب زنی ها خود دارای عواقب بسیار ناگواری خواهد بود

چه بسیار کودکانی که در کودکستان مورد این نوع ارزیابی ها قرار گرفته اما به علت انتخاب نادرست تست هوش، عدم توانایی فردی که تست را برگزار می کند ، نامساعد بودن شرایط ، عدم آمادگی کودک برای اجرای تست و .. بر چسب کم هوش را می خورد و نسبت به همسالان خود با درجه توانایی کمتری طبقه بندی می گردد.

برای مثال آزمون وکسلر(فرم کودکان) یکی از بهترین تستهایی است که تا به حال طراحی و اعتبار یابی شده است اما همین تست بسیار قوی، برای کودکان زیر ۶ سال طراحی نشده و بعد از ۶سالگی است که می توان از آن برای ارزیابی کودکان استفاده کرد لذا استفاده از این آزمون در مهد کودک ها(علی رغم روایی و پایایی بالایی که دارد) اصلا توصیه نمی شود.

اما از طرف دیگر فرم کودک آزمون ریون و همچنین تست آدمک گودیناف از جمله تستهای مناسبی است که می تواند موارد مناسبی برای ارزیابی توانایی ذهنی کودکان به کار رود.

لذا اجرای نادرست و یا انتخاب نامناسب نوع تست، می تواند منجر به برچسب زنی هایی بر روی کودکان شود. این نوع برچسب زنی ها خود دارای عواقب بسیار ناگواری خواهد بود چرا که این نوع ارزیابی ها بر انتظارات مربی مهد کودک تاثیر خواهد گذاشت.

شاید در ظاهر این کودکان از یکدیگر جدا نشوند و در فضای آموزشی متفاوتی قرار نگیرند اما تاثیری که بر انتظارات مربیان گذاشته می شود خود جای بسی تامل دارد. چرا که برداشت مربی مهد از هوشبهر کودک در عملکرد او تاثیر می گذارد. در صورتی که مربی از کودک انتظار عملکرد خوبی داشته باشد(بر اساس نتیجه آزمونی که برگزار شده) کودک بهتر یاد میگیرد در حالی که اگر این انتظار منفی باشد ، عملکرد کودک در سطح پایین تری قرار می گیرد.

لذا مطالعات علمی نشان می دهد که انتظارات معلم تحت شرایط خاصی ممکن است صرف نظر از توانایی های کودک در یادگیری وی تاثیر بگذارد. برای مثال مربی که فکر می کند کودکی هوشبهر پایینی دارد ممکن است از او توقع کمی داشته باشد و نادیده اش بگیرد. در نتیجه، چنین کودکی ممکن است عملکرد پایینی از خود نشان دهد، از خود انتظارات کمی داشته و انگیزه و عزت نفس او پایین بماند.

از دگر سو معمولا مربیان با کودکانی که آنها را با هوش تر ارزیابی می کنند رفتارشان دوستانه تر است، بیشتر به آنها لبخند می زنند و احساسات مثبت تری به آنها نشان می دهند. همچنین مربی وقتی می بیند دانش آموزی که از او توقع زیاد دارد نمی تواند به سوالی پاسخ دهد سوال را تکرار می کند و شاید هم او را راهنمایی کند تا بالاخره بتواند جواب درست را از او بگیرد ولی همین مربی اگر کودکی را کم هوش برآورد کند و کودک نتواند جواب سوالی را بدهد مربی از کس دیگری می پرسد چرا که می خواهد او شرمزده نشود.

لذا با این تفاسیر برگزاری این تستها به روش نادرست باعث می شود که معلمان با این کارها به طور غیر عمد علت یابی هایی را به کودکان بیاموزند: اگر کودکی با هوشبهر بالا ارزیابی شود ، اگر شکست بخورد به دلیل عدم تلاش وی بوده است و کودکی که با هوشبهر پایین ارزیابی شده شکست وی ناشی از ناتوانایی وی است.

برای اینکه یک تست هوش به درستی اجرا گردد باید یک سری اصول را در نظر گرفت:

اول اینکه اطمینان حاصل کنید که مهد کودک منتخب شما دارای نیروهای متخصص و زبده باشد. اجازه ندهید که نیروهای غیر متخصص با عدم توانایی و بی مهارتی، برچسب کم هوش و ناتوان و .. را بر فرزندتان بزنند.

محیطی که این تستها برگزار می شود باید مناسب باشد. چرا که ممکن است کودک شما در اولین برخورد با محیط جدید احساس غریبگی و اضطراب کرده و عملکرد نامناسبی از خود نشان دهد. بنابراین از یک طرف شما باید سعی کنید فرزندتان را برای رویارویی با این موقعیت آمده کنید و از طرف دیگر مربی مهد کودک نیز باید سعی کند تا رابطه دوستانه ای با کودک برقرار نماید. برای این منظور لازم است که کودک را پیشاپیش با محیط مهد کودک آشنا کنید.

حتی می توانید از راهنمایی های روان شناس مهد کودک نیز استفاده کنید تا از شیوه ارزیابی و گرفتن تست تا حدی آشنایی پیدا کرده و از طرف دیگر برای اینکه کودکتان با شیوه ارزیابی تا حدی آشنا شود می توانید از تستهای مشابهی که در بازار وجود دارد و یا حتی در اینترنت (در سایتهای معتبر) قرار گرفته است استفاده کنید و کودکتان را با شیوه ارزیابی آشنا کنید تا کودکتان با آمادگی قبلی وارد محیط ارزیابی شده و احتمالا خجالت، اضطراب، احساس غریبی و .. مانع از عملکرد طبیعی وی در هنگام ارزیابی نگردد.