ساعات خواب کودک، هر سنی چقدر؟

والدین باید هنگام پدید آمدن مشکلات مربوط به خواب در کودکشان، با به کارگیری یک استراتژی و راهبرد مناسب، از عواقب سوء آن جلوگیری کنند تا هم به کودکشان کمک کنند، هم خودشان از خواب و استراحت شبانه بهره ببرند. بیشتر کودکان نسبت به میزان توصیه شده پزشکان کمتر می‌خوابند. متخصصان میزان خواب مورد نیاز کودک را در رده‌های سنی مختلف چنین بیان می‌کنند:

۲ تا ۳ ساله‌ها تقریبا به ۱۲ ساعت خواب در شبانه‌روز نیاز دارند که این میزان چرت یا خواب نیمروزی را نیز در برمی‌گیرد.

۷ تا ۱۰ ساله‌ها معمولا به حدود ۱۰ ساعت خواب نیاز دارند.

۱۰ تا ۱۳ ساله‌ها باید حدود ۹ ساعت خواب شبانه داشته باشند. خواب ناکافی آثار و نتایج بدی خواهد داشت که از جمله آنها می‌توان به زودرنجی، کج‌خلقی، تاخیر در واکنش، حافظه ضعیف و تمرکز ناکافی و تعداد بی‌شماری از مشکلات وابسته به عدم سلامتی فیزیکی و روانی اشاره کرد.

وقتی فرزندتان از رفتن به تختخواب اجتناب می‌کند و تا قبل از این‌که به خواب برود مرتب از تختخوابش خارج می‌شود، دوست دارد شب را در رختخواب شما و در کنار شما بخوابد یا خیلی طول می‌کشد تا به خواب برود، این راهبردها را مد نظر داشته باشید تا به کودکتان کمک کند که راحت‌تر بخوابد:

نکات مهم قبل ‌از خواب

محیطی را برای اتاق خواب ایجاد کنید که برای خوابیدن مساعد باشد. وسایل الکتریکی را از اتاق خواب کودک بردارید. تلفن، تلویزیون، بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای را در دسترس قرار ندهید.

اتاق خواب را خنک و تاریک نگه دارید. اگر کودکتان مقداری نور و روشنایی خواست، از چراغ خواب استفاده کنید.

اگر فرزندتان قبل از خواب از بازی کردن با اسباب‌بازی‌هایش لذت می‌برد، اسباب‌بازی‌ها را هنگام خواب از دسترس دور کنید و آنها را در کمدی با دستگیره‌های غیرقابل دسترس برای کودک قرار دهید.

‌خوابیدن در بستر و فراهم کردن چیزی برای کودک که سبب آرامش و اطمینان خاطر او می‌شود ساده است. به عنوان مثال، یک عروسک پشمی یا یک پتوی دلخواه به او بدهید. اسباب‌بازی‌های اضافی دیگر، سبب حواس‌پرتی کودک می‌شوند. در زمان خواب توجه کودک نباید به چیزی جلب و حواسش پرت شود.

یک روال منظم برای زمان خواب ایجاد کنید

یک برنامه مرتب و کوتاه مدت قبل از فرا رسیدن زمان خواب برای کودک در نظر بگیرید که شامل فعالیت‌های آرام و ساکتی باشد که هر شب انجام می‌شود. برای مثال، خوردن یک غذای مختصر و خوراک سرپایی، پوشیدن لباس خواب، مسواک زدن دندان‌ها، دوش گرفتن، نیایش قبل از خواب یا خواندن یک کتاب. این نکته حائز اهمیت است که این فعالیت به صورتی مشابه و یکسان هر شب انجام شود، زیرا حفظ این روال به فرزند شما می‌فهماند که زمان خواب نزدیک شده و باید برای خوابیدن آماده شود.

محیطی را برای اتاق خواب ایجاد کنید که برای خوابیدن مساعد باشد. تلفن، تلویزیون، بازی‌های ویدئویی و رایانه‌ای را در اتاق کودک قرار ندهید

طول مدت این برنامه بستگی به این دارد که شما چه مدت زمانی را برای این کار در دسترس دارید. هر شب باید یک زمان مشخص و مشابه شب‌های دیگر را به این کار اختصاص دهید. اگر شما هم مانند اغلب خانواده‌ها، بعدازظهرهای پرمشغله‌ای دارید و برای این کار زمان نسبتا کوتاهی در نظر گرفته‌اید باید مطمئن باشید که می‌توانید هر شب این کار را انجام دهید.

زمان خواب

فرزندتان را وقتی هنوز بیدار است در تختخوابش بگذارید. بچه‌ها با تمرین می‌‌آموزند که چطور به خواب بروند؛ یعنی به روشی که برای به خواب رفتن برای آنها انتخاب می‌کنید عادت می‌کنند و خودشان را با آن وفق می‌دهند. اگر همیشه فرزندتان را برای به خواب رفتن تکان می‌دهید، او به این کار وابسته خواهد شد و اگر در طول شب به هر دلیلی بیدار می‌شود، برای به رختخواب بازگشتن به این کار احتیاج خواهد داشت. بنابراین سعی کنید او را به بهترین روش عادت دهید. این کار هم برای آرامش شما و هم برای آسایش فرزندتان لازم است.

خوب است در اتاق کودک را نیمه‌باز بگذارید. با این کار خودتان هم احساس آرامش بیشتری می‌کنید. اگر او کوشش کرد فرار کند و از تختخوابش بیرون برود، او را به رختخواب برگردانید و برای بقیه شب در را ببندید.

به او شب بخیر بگویید. خودتان را از تختخوابش دور کنید و از اتاق بیرون بروید.

بعد از زمان خواب

همه تلاش‌هایی را که فرزندتان برای فراخواندن و حضور شما در اتاقش انجام می‌دهد نادیده بگیرید و به آنها توجه نکنید. ممکن است او از گریه کردن، لابه و زاری، التماس، چرب‌زبانی و حتی چانه زدن بر سر این موضوع، برای جلب توجه شما استفاده کند. اگرچه توجه نکردن به تلاش‌های کودک برای بیشتر والدین سخت و حتی دردناک است، اما اثرپذیری زیادی دارد و مشکلات مربوط به زمان خواب را نسبتا در یک دوره کوتاه زمانی حل خواهد کرد.

اگر کودکتان از تختخواب بیرون آمد، فورا او را به تختخواب بازگردانید. روش‌های خاص این کار به شرح زیر هستند.

او را بین بازوهایتان بگیرید و بلند کنید. او را به تختخواب ببرید و آرام آنجا جای دهید. روانداز یا پتو را روی او بیندازید. در طول این زمان، با او صحبت نکنید و هیچ نوع عاطفه و مهربانی‌ای به او ابراز نکنید. او را بغل نکنید، نبوسید و نوازش نکنید. به کودکتان اجازه ندهید که زمان خوابش را به تاخیر بیندازد.

اگر کودکتان هنگام خواب رفتاری غیر معمول نشان می‌دهد، خوب است برای کنترل او به اتاقش بروید. هنگامی که به اتاقش می‌روید، با او صحبت نکنید، فقط بر او نظارت کنید. اگر کودکتان دیگر شکایت نکرد و اعتراضی نداشت، حتما توجه و محبت شما را می‌خواهد. اگر کودک بی‌تفاوت بود و واکنشی نشان نداد، مطمئن شوید مشکلی وجود ندارد؛ مثلا ببینید پوشکش را کثیف نکرده، تب یا مشکل دیگری ندارد.

بر روشی که در پیش گرفته‌اید اصرار و پافشاری کنید! وقتی کودکتان از تختخوابش بیرون می‌آید، او را به محل خوابش بازگردانید. هر بار که خواست فرار کند، او را بازگردانید. این کار ابتدا خسته‌کننده و وقت‌گیر خواهد بود، اما در مدت طولانی، آسان‌تر خواهد شد.

برای کودک جایزه تعیین کنید

به کودکتان برای رفتن به رختخواب و ماندن در آن جایزه بدهید. جایزه می‌تواند شامل اضافه کردن یک ستاره به یک نمودار تعیین رفتار باشد که در نهایت با رسیدن ستاره‌ها به یک حد تعیین شده، جایزه‌ای به او تعلق می‌گیرد، مثل دادن یک کورن فلکس به عنوان صبحانه یا پنهان کردن یک جایزه زیر متکا. کودک باید بداند چه نوع جایزه‌ای برای او در نظر گرفته شده، پس مطمئن شوید که برای او توضیح داده‌اید در قبال انجام این کار خوب که رفتن به رختخواب است، چه جایزه‌ای دریافت می‌کند.

ملاحظات دیگر

اگر فکر می‌کنید کودکتان ممکن است یک مشکل پزشکی داشته باشد که روی خوابش تاثیر گذاشته یا گمان می‌کنید مریض است، در مورد نگرانی‌تان با یک پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

‌ کابوس‌ها و وحشت‌های شبانه در بین بچه‌ها متداولند و وقتی که رخ می‌دهند، باید به سرعت آسایش و آرامش را برای کودک فراهم کرد. شما می‌توانید این کار را با گوش دادن به یک آهنگ آرامش‌بخش، صحبت کردن آرام و یا نوازش همراه با لالایی انجام دهید و به محض این که آرام شد، او را به رختخوابش بازگردانید.

هر چقدر برنامه خواب فرزندتان منظم‌تر و باقاعده‌تر باشد، خواب و بیداری او راحت‌تر خواهد بود. سازگاری و ثبات قدم در به کارگیری این روش بسیار مهم است. حتی در تعطیلات آخر هفته یا تعطیلات تابستانی مدارس باید روال را حفظ کنید.

‌ استوار و ثابت‌قدم باشید و بر این که کودکتان هر شب به تنهایی در رختخواب خودش بخوابد اصرار کنید. اگر به او اجازه دهید وقتی که مریض است به رختخواب شما بیاید ممکن است وقتی هم که مریض نیست این تقاضا را از شما بکند.

‌ اگر فهمیدید در طول شب کودک به رختخواب شما آمده است، بلافاصله او را به تخت خودش بازگردانید.

‌ خطرات زیادی در ارتباط با خوابیدن کودک در رختخواب والدین وجود دارد که از آن جمله می‌توان به افتادن کودک از روی تخت، بدخوابی کودک و والدین اشاره کرد. علاوه بر این، این عادتی است که به طور باور نکردنی غیرقابل تغییر می‌شود و اگر با به کارگیری روش‌های گفته شده در پی تغییر آن برنیامد، مشکلات زیادی برای کودک و پدر و مادر ایجاد خواهد کرد.

شاید کودک شما در برابر به کارگیری این روش ایستادگی کند، اما اگر شما در این راه ثابت‌قدم باشید، مدت زیادی طول نمی‌کشد که او عادت می‌کند.

توضیح نهایی این که، اجرای این راهبرد سخت‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید، به هر شب به عنوان یک نبرد کوچک نگاه کنید، چون جنگ‌های بزرگ نیز با پیروزی پیکارهای کوچک به نتیجه می‌رسند. این روش‌ به شما کمک می‌کند که در جنگ زمان خواب کودک برنده شوید.