نقش معلمان در تربیت دانش آموزان، نکات مهم

سیدمحمد بطحائی وزیر آموزش و پرورش با حضور در برنامه تلویزیونی «تیتر امشب» از برنامه‌های این وزارت‌خانه برای روند هرچه بهتر نظام آموزشی در کشور خبر داد.

بطحایی درباره مهمترین برنامه های آموزش و پرورش در سال ۹۷ گفت: وزارت آموزش و پرورش مصصم است که محور اصلی برنامه ها مدرسه باشد.

مدرسه در همه نظام های آموزشی رکن اصلی تعلیم و تربیت است که در کشور ما اینگونه نیست.

ما سه برنامه عمده برای رسیدن به این برنامه داریم:

۱- تفویض اختیار است ۲- ارتقای شایستگی های مدیریت مدرسه ۳- استقرار نظام کنترل و تضمین کیفی مدارس دولتی که برنامه سوم همواره مدارس را با موقیعت قبلی مورد مقایسه قرار می دهد و پیشرفت و پس رفت را نشان می دهد.

والدین با این سه برنامه می توانند از سطح ارتقای کیفی آموزشی مدارس مطلع شوند. این سه برنامه برای محوریت مدرسه و اینکه مدرسه کانون اصلی تربیت باشد در نظر گرفته شده است.

او درباره الگوی اسلامی ایرانی نیز گفت: یکی از برنامه ها در مهارت های زندگی بر بستر مولفه های الگوی اسلامی ایرانی خواهد بود. بچه ها در این راه چگونگی کنترل خشم و مهارت های زندگی را خواهند آموخت.

وزیر آموزش و پرورش درباره دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه آموزش و پرورش هم گفت: ما در آغاز انقلاب ۸ میلیون دانش آموز داشتیم که امروز این عدد به بیش از ۱۴ میلیون نفر رسیده است. در اوایل انقلاب ۳۸ درصد دانش اموزان دختر بودند که این رقم در حال حاضر به ۴۸ درصد رسیده است.

در اوایل انقلاب از هر صد دانش آموز ابتدایی ۳۰ درصد دسترسی به امکانات آموزشی نداشتند که امروز این رقم به حدود ۹۸ درصد رسیده که رقم قابل توجه و افتخار آفرینی است.

نرخ تحت پوشش برای کسانی که امکان دسترسی به آموزش را نداشتند امروز به رقم قابل توجهی رسیده است بنابراین هرچند در رشد جمعیت و تعداد دانش آموزان موثر بوده در توسعه کمی آموزش و پرورش نیز بعد از انقلاب تاثیر گذار بوده ، نرخ باسوادی جمعیت زیر ۵۰ سال بعد از انقلاب از ۴۸ درصد به ۹۶ درصد رسیده است.

بطحایی درباره تحقق عدالت آموزشی بعد از انقلاب نیز گفت: درباره عدالت کیفی زیاد نمی توان نظر داد چون هنوز بین مراکز کم برخوردار و دارای برخورداری از امکانات آموزش چالش هست که سعی ما بر این است که از نظر کیفی بتوانیم قدم های خوبی برداریم اما از نظر کمی مشکل عمده ای نداریم و باید از این پس کیفیت را در سطوح آموزشی و مناطق مختلف نزدیک کنیم و فاصله ها را کم کنیم.

وزیر آموزش و پرورش در ادامه درباره بهبود منابع انسانی گفت: در سال ۵۷ تا ۵۸ یک و دو دهم درصد نیروی انسانی دارای مدرک لیسانس بودند اما امروز این عدد به ۷۶ رسیده که دارای تحصیلات عالیه( لیسانس و بالاتر) هستند نشان دهنده این است که از نظر کیفیت نیروی انسانی رشد قابل توجهی داشته ایم.

ما در سالهای ابتدای انقلاب از لحاظ تراکم دانش آموز به ازای هر کلاس ۲۲ دانش آموز داشتیم که این میانگین امروز ۱۵ است. شاید این شاخص به تنهایی نشان دهنده ارتقای کیفیت نبوده است اما از حیث نیروی انسانی هم از نظر کیفی هم از نظر کمی پیشرفت های قابل ملاحظه ای داشته و به دستاوردهای قابل توجهی رسیده ایم.

در ذات آموزش و پرورش یک کار خیرخواهانه نهفته است و بیش از یک سوم مدارس که دانش آموزان تحصیل می کنند به دست خیرین ساخته شده که این نشان دهنده آموزه ها و اعتقادات مردم نسبت به آموزش و پرورش است؛ خوشبختانه تا به امروز قدم های خوبی برای آموزش و پرورش برداشته شده است.

آموزش و پرورش باید به سرعت خود را با جامعه تطبیق دهد اما سرعت پیشرفت معلیمن و مدرسه نسبت به نیاز جامعه عقب تر است امیدواریم با سند تحول در آموزش و پرورش بتوانیم با پیشرفت ها بیشتر منطبق شویم.

سند تحول از سال ۹۰ ابلاغ شد هرچند هشت سال قبل از آن مطالعات آغاز شده بود. این سند یکی از سندهای بالادستی است که مسیر را برای تحول در آموزش و پرورش روشن کرده است.

سامانه پایش برای پیشرفت سند تشکیل شد و فعالیت ها پایش شد. در ۶ سال سی درصد این سند محقق اما در این شش سال بخش های ساده تر محقق تر شده است و بخش هایی که نیازمند برنامه ریزی بیشتر دستگاه ها بوده و همیاری بیشتری نیاز داشته، متوقف مانده است.

توازنی که همواره مورد تاکید سند بوده در اجرای سند محقق نشده است به لطف خداوند مصمم هستیم بخش هایی را که عقب مانده است به بقیه راهکارها برسانیم و توازن در سند ایجاد کنیم.

وزیر آموزش و پرورش در ادامه افزود: خوشبختانه این سند بعد از شش سال از ابلاغ به نحوی تدوین شده که انعطاف پذیری خاصی در آن دیده می شود به نحوی که می توان بسته به نیازهای جامعه تغییرات را ایجاد کرد. سند دارای شش زیرنظام است که چهار زیرنظام به تصویب رسیده و برنامه های تحقق در این زیرنظام ها مشخص است.

در حوزه برنامه درسی، مدیریت و برنامه مالی، برنامه ها مشخص و سند تحول به نوعی برنامه ریزی شده است که نقشه راه در آن مشخص می کند بعد از چند سال می توان به استاندارد مورد نظر رسید. در زیرنظام برای همه مشخص می کند که در چه بازده زمانی به هدف ها خواهیم رسید.

در حوزه منابع انسانی که مهمترین رکن باید اتفاق بیفتد و انگیزه لازم وشایستگی لازم را برای خدمت داشته باشد ضعیف بوده و نتوانسته ایم آنگونه که سند مشخص کرده پیش برویم. در بخش فضا نیز آن گونه که سند مشخص کرده نتوانسته ایم به دلیل مشکلات بودجه و منابع به پیشرفت لازم برسیم.

بطحایی در ادامه افزود: در بودجه ۹۷ پیش بینی های خوبی صورت گرفته است ولی با همه محدودیت هایی که بودجه دارد هم دولت و هم نمایندگان پیش بینی های خوبی دیده اند و امیدواریم در سال ۹۷ بتوانیم بر اساس سند تحول پیشرفت های خوبی داشته باشیم. ما همواره نیازمند خیرین و بنیادهای نیکوکاری هستیم تا همچون گذشته بازهم ما را یاری کنند چون بودجه ۹۷ به تنهایی نمی تواند نیازها را به طور کامل برطرف کند.

او افزود: ما تا پایان برنامه ششم باید قدم های اساسی در پیشرفت سند برداریم. در سند زمان استقرار مشخص نشده است، این سند به عنوان سند بالادستی باید از برنامه ها الهام بگیرد اما در افق ۱۴۰۴ باید به برنامه های پیش بینی شده برسیم. ما در آموزش و پرورش به ویژه برنامه های درسی نیازمند حرکت های سریع تری هستیم تا به آنچه کشورهای همسایه رسیده اند نزدیک تر شویم بنابراین در سال های آینده باید گام های جدی تری برداریم.

وزیر آموزش و پرورش در ادامه گفت: یکی از اشکالات عمده ای که در آموزش و پرورش داریم تکیه بر حافظه محوری است که این عمل در دوره ابتدایی تاثیرات مخربی برجا می گذارد ما دانش اموزان را در دوران ابتدایی در گیر آزمون های تستی سختی می کنیم که این یکی از معزلات آموزش و پرورش است که در چند روز گذشته تصمیمات اساسی در زمینه آزمون ها گرفته و این آزمون ها ممنوع شد.

سعی ما نیز بر این است که دانش آموزان در مدرسه شادی بیشتری را تجربه کنند چرا که با ادامه شرایط سخت، آینده تاریکی در انتظار دانش آموزان خواهد بود.

به طور مثال؛ در پایه هفتم یک میلیون دانش آموز داریم که هرسال ۲۵۰ هزار نفر در آزمون های خاص شرکت می کردند. از این تعداد فقط ۱۵ هزار نفر می توانستند وارد مدارس نمونه شوند درحالیکه آنچه که ما بدست می آوردیم با هزینه ها برابری ندارد. ما به جای اینکه بچه ها را با طبیعت و زیبایی های خلقت آشنا کنیم همه آثار مثبت تربیتی را گرفته ایم فقط برای اینکه در آزمون خاص و نمونه قبول شوند.

بطحایی در ادامه درباره “طرح شهاب” نیز گفت: ما طرحی داریم به عنوان شهاب که این طرح یا برنامه چندسال است در آموزش و پرورش شروع شده است. ما در این طرح بچه ها را از هم جدا نمی کنیم.

روش در این طرح به این گونه است که بچه های دارای استعداد برتر با بقیه بچه ها آموزش می بینند بعد از شناسایی هفته ای چند روز آموزش جداگانه می بینند تا بعد در دوره متوسطه دوم که وارد مدارس استعداد درخشان می شوند استعداد هایشان شکوفا شود. یکی از کارها این است که با جمع شدن مدارس نمونه و خاص به مدارس غیردولتی اجازه سوء استفاده از مردم ندهیم. سامانه کنترل کیفیت مدارس غیر دولتی میزان شهریه ها را کنترل می کند و نگرانی ها را برطرف خواهد کرد.

او در ادامه گفت: قانون خدمات کشوری برای بررسی و اصلاح به دولت ارائه شده، برخی ملاحظات برای یکسان کردن نظام پرداخت ها در آن لایحه دیده شده تا با تصویب این لایحه و تبدیل شدن آن به قانون به مرحله اجرا درآید.

وزیر آموزش و پرورش درباره تعطیلات زمستانی هم گفت: در این تعطیلات مولفه های بسیاری تاثیر گذار است. این کار ممکن است باعث کاهش آلودگی هوا شود اما در حقیقت این تعطیلات فرصتی یادگیری بیشتری به دانش آموزان می دهد که خود را تقویت کنند.

ما در آموزش و پرورش موضوع را مورد بررسی قرار داده ایم و بعد از بررسی کامل با مجلس درمیان گذاشته می شود و در کمیسیون آموزش مورد بررسی قرار خواهد گرفت. کشور ما از نظر اقلیم تفاوت های زیادی دارد و این تعطیلات می تواند تفاوت های اقلیم را مشخص کند.

ما در این تعطیلات بیش از دو هفته را به صلاح نمی دانیم چون تعطیلات بیش از دو هفته اثرات معکوسی در آموزش خواهد داشت. یکی از پیش نیازهای این کار این است که شروع و خاتمه سال تحصیلی هم تغییر کند. تعطیلات میان دو نیم سال در اقلیم های مختلف متفاوت خواهد بود. آزمون ها هم به نحوی تنظیم خواهد شد که جابجایی ها مشکل ایجاد نکند.

وزیر در ادامه درباره کاهش ساعت آموزش دانش آموزان و استفاده از برنامه جدید نیز گفت: هدف ما این است که کاهش ساعت درسی بین ۶۰ تا ۱۰۰ ساعت باشد که این بسته به پایه های مختلف تحصیلی و اقلیم متفاوت خواهد بود. بخشی از بسته آموزشی شامل تمرین مهارت های زندگی است که برخلاف مهارت های قبلی که ۳۰۰ تا ۳۶۰ ساعت تنظیم شده بود، برنامه جدید بین ۶ تا ۲۴ ساعت خواهد بود. مناطق مختلف به دلخواه می توانند بسته آموزشی را انتخاب کنند.