دستشویی رفتن بچه ها، نحوه آموزش

بیشتر بچه‌ها بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی شروع به نمایش این علایم می‌کنند، البته برخی زودتر و گاهی دیرتر از این، علایم را از خود بروز می‌دهند. پسرها اغلب دیرتر از دخترها این آمادگی را کسب کرده و زمان بیشتری نیز برای یادگیری لازم دارند.به جای توجه به سن و سال به عنوان نشانه آمادگی کودک، به دیگر نشانه‌هایی که او از خود بروز می‌دهد توجه کنید. برخی از این نشانه‌ها عبارتند از:
ـ درک کردن و پیروی از دستورات ساده
ـ فهم کلمات مربوط به فرآیند دستشویی رفتن
ـ توانایی کنترل ماهیچه‌های مربوط در این کار برای جلوگیری از خیس کردن خود
ـ بیان شفاهی نیاز به دستشویی رفتن
ـ خشک نگه داشتن پوشک به مدت ۲ ساعت یا بیشتر
ـ رفتن به دستشویی، نشستن و سپس برخاستن از آنجا
ـ نشان دادن علاقه به دستشویی رفتن یا عدم علاقه به استفاده از پوشک

ممکن است وقتی شما می‌خواهید شروع به آموزش این مهارت به کودک خود کنید، زمان‌های سخت و استرس‌زایی وجود داشته باشد. هنگام مسافرت، هنگام تولد یک خواهر یا برادر کوچک‌تر، هنگام تعویض منزل، یا وقتی کودک بیمار است (خصوصا اگر دچار اسهال باشد)‌ بهتر است این آموزش را تا زمانی به تعویق بیندازد که شرایط کودک پایدار شود.همچنین متخصصان توصیه می‌کنند که بهتر است شروع این آموزش در فصل تابستان باشد که کودک، لباس کمتری به تن می‌کند، اما اگر کودک آمادگی یادگیری را دارد نباید منتظر بود و این فرآیند را به فصل تابستان موکول کرد.آموزش کودک برای رفتن به دستشویی یک تجربه یک‌شبه نیست. این فرآیند اغلب بین ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد، اگرچه برای همه بچه‌ها این زمان ثابت نیست و برای برخی کمتر و برای برخی بیشتر طول می‌کشد و اگرچه برخی بچه‌ها همزمان یاد می‌گیرند که در طی شب هم خود را خیس نکنند اما برای بیشتر کودکان چند ماه یا حتی چند سال طول می‌کشد تا بتوانند خود را در طول شب هم کنترل کنند.

برای آموزش این مهارت می‌توانید از توالت‌های پلاستیکی کوچک که در بازار وجود دارد و مخصوص بچه‌هاست استفاده کنید. بهتر است از توالت با سایزی استفاده کنید که کودک براحتی بتواند روی آن بنشیند.معمولا بهتر است به پسربچه‌ها هم به صورت نشسته، دستشویی رفتن را بیاموزید و اگر کودک از نشستن روی توالت می‌ترسد و اضطراب دارد از صندلی‌های مخصوص این کار استفاده کنید.اگر منزلتان دارای چند دستشویی است برای کودک به تعداد دستشویی‌ها، توالت بچگانه خریداری کنید. حتی می‌توانید یکی از آنها را در صندوق عقب اتومبیل برای مواقع اضطراری نگه دارید. مخصوصا برای مواردی که سفر به جاهای دور را در دستور کار خود قرار داده‌اید. در این حالت هر یک یا ۲ ساعت یکبار باید توقف کنید و نباید منتظر پیدا کردن یک جای تمیز و دستشویی بهداشتی باشید چرا که کودکتان نمی‌تواند مثل شما تحمل کند و احتمال دارد که نتواند خود را کنترل کند.

مشکلات رایج

برای کودکی که قبلا تحت آموزش قرار گرفته خیلی متداول است که در استفاده از توالت در طول زمان‌هایی که دچار استرس است، دچار مشکل شود و به مراحل قبل‌تر بازگردد. مثلا یک کودک ۲ یا ۳ ساله که بتازگی صاحب یک خواهر یا برادر کوچک‌تر شده، ممکن است دچار پسرفت شود و به یک مرحله قبل‌تر یادگیری خود برگردد.اما اگر کودک شما قبلا آموزش‌دیده و اکنون دوباره دچار مشکل شده، با پزشک او درخصوص احتمال عفونت و اطمینان از سلامت او مشورت کنید.اگر کودکتان ۳ سال یا بیشتر دارد و هنوز قادر به کنترل ادرار خود نیست، با پزشک او مشورت کنید تا شما را در نحوه آموزش راحت‌تر به کودک کمک کند.

نکاتی برای آموزش مهارت توالت رفتن
حتی قبل از این که کودکتان آمادگی یادگیری این مهارت را داشته باشد، شما می‌توانید او را به طرق زیر آماده کنید:
ـ کلماتی را برای بیان عمل توالت رفتن او استفاده کنید (مثلا تو جیش کردی…)
ـ از کودکتان بخواهید که وقتی خود را خیس کرد، به شما اطلاع دهد.
ـ برای ادرار و مدفوع کودک نامگذاری کرده و بگذارید که او یاد بگیرد که هر زمان کدام عمل را انجام داده است.
ـ یک توالت پلاستیکی بچگانه خریده و اجازه دهید که کودک روی آن بنشیند. بارهای اول حتی می‌تواند با لباس روی آن بنشیند تا عادت کند. سپس با پوشک و وقتی آماده شد، بدون لباس روی آن بنشیند.اگر احساس کردید که کودکتان آمادگی لازم برای یادگیری را دارد، این نکات می‌تواند به شما کمک کند:
ـ زمان خاصی را برای آموزش این مهارت به کودک اختصاص دهید.
ـ برخلاف میل کودک از او نخواهید که روی توالت بنشیند.
ـ برای کودک خود توضیح دهید که چگونه باید روی توالت نشست و به سوالات او در این مورد که در آنجا چه باید کرد، پاسخ دهید.
ـ برای او یک برنامه روتین و معمول ایجاد کنید. مثلا شاید بخواهید آموزش توالت رفتن را هر روز بعد از بیدار شدن از خواب یا ۴۵ دقیقه یا یک ساعت بعد از نوشیدن مایعات به او بیاموزید.
بهتر است کودک را چند بار در طول روز به مدت چند دقیقه روی توالت نشانده و به او اجازه دهید که هر وقت خواست، بلند شود.
ـ وقتی کودک نیاز به مدفوع کردن دارد معمولا این مورد را به شکلی نشان می‌دهد مثلا صورتش سرخ می‌شود و اکثر کودکان در زمان خاصی از روز تمایل به این کار دارند که این مساله‌ می‌تواند به آموزش او توسط شما کمک کند.
ـ کودک خود را ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پس از غذا خوردن به دستشویی ببرید تا متوجه شود که بدن در این زمان تمایل به دستشویی رفتن دارد.
ـ از لباس‌هایی برای کودک خود استفاده کنید که در هنگام دستشویی رفتن راحت باشد.
لباس‌های یکسره و یک تکه خوب نیست. باید لباس طوری باشد که به راحتی کودک بتواند آن را درآورد.
ـ برخی از والدین تمایل دارند که مدت زمانی را در طول روز به کودک خود اجازه دهند که بدون پوشک باشد، اگر کودک طی این زمان‌ها خود را خیس کند احتمالا بهتر احساس خواهد کرد که چه اتفاقی افتاده و می‌تواند ناراحتی خود را بهتر بیان کند. البته در این حالت باید خود را برای پاک کردن فرش و تمیز کردن مبل‌ها و دیگر وسایل منزل آماده کنید.
ـ به کودک خود جوایز کوچکی را پیشنهاد دهید مثل کتاب خواندن برای او به ازای هر بار که او به دستشویی رفت یا خریدن کادوهای کوچک. می‌توانید جدولی تهیه کنید، موفقیت‌های او را در آن ثبت کنید و هر بار که او به دستشویی می‌رود یک علامت در جدول بگذارید.
هرگاه او توانست دستشویی خود را کنترل کرده و خود را خیس نکرد برایش لباس جدید بخرید.
ـ مطمئن شوید هر کسی که از بچه مراقبت می‌کند (مثل پدربزرگ و مادربزرگ، پرستار یا مربیان مهدکودک)‌ از قوانین مشابه شما استفاده می‌کنند و از واژه‌هایی که شما به کار می‌برید بهره می‌گیرند. سعی کنید با آنها هماهنگ کنید تا از کلمات مشابهی برای این فرآیند استفاده کنید تا کودک دچار سردرگمی نشود.در کل، همه تلاش‌هایی را که کودک برای استفاده از توالت انجام می‌دهد تشویق کنید حتی اگر هیچ اتفاقی نیفتد. به خاطر داشته باشید که طی دوران آموزش، همواره احتمال دارد که کودک، خود یا رختخوابش را خیس کند، مهم این است که او را تنبیه نکنید یا او را از روند فرآیند ناامید نکنید. در عوض، به او دلداری داده و بگویید که این یک اتفاق بوده و می‌تواند روی حمایت و کمک شما حساب کند. به او اطمینان دهید که هر چه بزرگ‌تر شود این مهارت را بهتر یاد می‌گیرد.یک نکته مهم را به خاطر بسپارید. هرگز به دلیل فشار از طرف دیگران مثل والدینتان یا والدین همسرتان، دوستان یا همکاران، کودک خود را مجبور به یادگیری فرآیند دستشویی رفتن نکنید بلکه وقتی شروع به این کار کنید که خود کودک آمادگی لازم را داشته باشد. آنها خودشان به شما نشان می‌دهند که چه زمانی برای این کار مناسب است.